Dünyanın “en hüzün verici sesine” sahip olduğu söylenmişti onun. Bu doğru olabilir, tartışılabilir; ama o, dünyanın yaşayan –tartışmasız– en büyük müzisyenlerinden biri. Yıllar öncesinde ölümden döndü, tekerlekli sandalyeye mahkûm oldu ve bambaşka bir hayat sürdü, o günden bugüne dek. O, 60’lı yılların ortalarında progressive rock müziğinin kalbi olan İngiltere’nin Canterbury bölgesinden bir bilge kişi.

Robert Wyatt, ismini Beat Kuşağı’nın piri William S. Burroughs’un romanından alan Soft Machine grubunun davulcusu olarak müzik dünyasında zuhur etmişti. O dönemin fotoğraflarında gayet bıçkın görünüyordu. Grubu ün kazanmaya başlarken, istediği müziği yapamayacaklarını anlayınca ayrıldı onlardan ve solo çalışmaya başladı. Bu yolda davulcu olarak değil, vokalist olarak duyuracaktı sesini. Aradaki Matching Mole dönemi bir yana, ilk solo albümü The End of an Ear’ın üzerinden çok geçmemişti ki, bir partide, dördüncü katta açık duran bir pencereden düştü ve ömür boyu tekerlekli sandalyeye mahkûm oldu. Üç yıl sonra muhteşem Rock Bottom albümüyle geri döndüğünde, kazadan sonraki duygularını müzikseverlerle paylaşıyordu Wyatt. Başa gelen kabullenilmiş ve bir kez daha, hayat devam etmişti. Bu ve bundan sonraki albümlerinde mizah, caz, blues ve psychedelia’yı kendi tarzıyla kanatlandıran ve deneysel bir müzik yapan Wyatt, 1974’te Monkees’in ünlü ‘I’m a Believer’ şarkısını -sürpriz yaparak- yorumlayınca İngiltere’de çok tanındı. Hele bir de BBC’nin Top of the Pops programı ona şarkısını tekerlekli sandalyeyle söyletmeyince… Sonrasında az ama öz müzik yaptı Wyatt ve hiçbir zaman düşüncelerinden taviz vermedi.

İngiltere’nin Arjantin’le girdiği Falkland krizi üzerine Elvis Costello tarafından yazılan ‘Shipbuilding’ şarkısını ‘onun sesinden’ dinlemek gözyaşı döktürebilir insana, çünkü ‘onun sesi’ insanın kalbine dokunabiliyor.

Ressam ve şair olan karısı Alfreda Benge ile yıllardır Lincolnshire’in yeşilliklerinde, doğanın içinde ve her türlü gürültüden uzakta bir hayat süren Robert Wyatt politik olarak her daim solda, çok güçlü bir duruşa sahip. Muhafazakâr parti iktidardayken içine kapanarak albüm kaydetmeyen müzisyen, uzun bir aradan sonra 1997’de Shleep ile ses verdi ve sonra yine sustu. Albümün kapağındaki Benge tarafından yapılan çizimde, uçan bir kuşun gövdesinde uyuyordu Wyatt. Bir başyapıt olan Shleep’in ardından, 2003 yılının müjdesi ve belki de o yılın en iyi albümü olan ‘Cuckooland’ albümü geldi.

Yine son derece politik ve insancıl bir albümdü bu sonuncusu da. Güzel, kırılgan, saf, derin ve duyarlı.. Bu dört sıfatın yanına, bir başka Açık Radyo programcısı Halil Turhanlı’nın yaptığı gibi ‘bilge’yi de eklemek gerekir.

İstediğinde yazan, istediğinde çizen, çalıp söyleyen, insani olana destek veren Robert Wyatt kimilerine göre dünyanın yaşayan en büyük müzisyeni, komünistlerin de en güzellerinden biri…

Hilmi Tezgör