Açık Radyo

Radyo ve Devlet Güvenliği

 

Açık Radyo Programcısı Muammer Ketençoğlu’ndan dinleyicisine:

“Sevgili dostlar, ‘Tuna’nın Beri Yanı’nda geçen haftadan sizlere bildirdiğim gibi, bu hafta Ermeni türküleri, Ermeni coğrafi saptaması ile Daron yöresi, yani Muş ve Sason’u kapsayan bölgeden halk türküleri dinleteceğim sizlere. Aslında oldukça renkli bir program olacak, benim dışımda çok ses duyacaksınız, yalnız benimle idare etmekten kurtulacaksınız bu programda. Mikrofona oldukça âşina bir dostum var yanımda. Bize hem şarkıların çevirilerinde, hem de genel olarak Daron yöresi, yani Muş ve Sason folkloru ile ilgili genel bilgiler aktaracak (…) Zannediyorum memleket veya yöre sevgisini içeren şarkılar üç aşağı, beş yukarı her yöre için yazılmış. Herkes yaşadığı bölgeyi, yaşadığı yurdu çok sevmiş ve türküler yazmış bu konuda. Şimdi neden Daron diyoruz? Muş ve Sason’u kapsıyor bu yöre. Türkçe’de doğrudan bir karşılığı yok. Muş desek, yalnız Muş değil, Sason desek, yalnız Sason değil…” (07.10.2000)

Bu sözlerle başlayan yaklaşık bir saatlik program, yayınlandıktan sonra yaklaşık bir yıl sürecek olan şu hukuk sürecini başlatacaktır:

T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) İstanbul Bölge Müdürlüğü, “Ermeni vatanı gibi gösterilen Muş ve Sason bölgesine duyulan özlemin türkü sözlerinde verilmeye çalışıldığı” gerekçesiyle 3984 sayılı Radyo ve Televizyon Kanununun Türkiye Cumhuriyetinin varlık ve bağımsızlığına, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı olmamak ve toplumu etnik ayrımcılığa sevkeden ve toplumda nefret duyguları oluşturacak yayınlara imkân verilmemesi ilkesine aykırı olmamak şeklindeki madde ve fıkra hükümlerini ihlal ettiği kanaatiyle RTÜK İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’na göndermiş (16.10.2000);

RTÜK İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı, RTÜK Başkanlığı’na Açık Radyo’nun kanun hükümlerini ihlal etmediği görüşünü iletmiş (23.10.2000);

RTÜK aynı yayının aynı kanunun aynı maddesinin aynı fıkralarındaki hükümleri ihlal ettiği kararına varmış ve uyarı cezası vermiş;

RTÜK ayrıca TCK ve Terörle Mücadele Kanunu kapsamında incelenip Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmasını istemiş (15.01.2001);

İstanbul Valiliği Emniyet Müdürlüğü 24.01.2001’de Şişli Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan kanuni gereğinin yapılmasını istemiş, Şişli Cumhuriyet Başsavcılığı Açık Radyo sorumlu müdürünün Başsavcılığa çok acele müracaatını istemiş;

Açık Radyo sorumlu müdürü ve programcısının 27.3.2001 ve 30.3.2001 tarihlerinde ifadeleri alınmış;

Açık Radyo hazırlık evrakını inceleyen savcılık, müsnet suçtan yargılama görevinin 2845 sayılı kanunun 9. maddesi kapsamına girdiği kanaatine vararak Başsavcılığın görevsizliğine ve dosya evrakının Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar vermiş (02.04.2001);

İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığı, programın deşifre metninin incelenmesinde Ermeni türküleri ve folklorünün tarihçesini ve gelişimini konu alan açıklamaların sözkonusu olduğu programda halkı sınıf, ırk, din, mezhep ve bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik edecek herhangi bir husus bulunmadığı, böylece atılı suçun yasal unsurlarının oluşmadığı itibarıyla takibata mahal olmadığına ve takipsizlik karar örneğinin ihbarda bulunan RTÜK Başkanlığına tebliğine karar vermiş (20.04.2001);

bu tebliği alan RTÜK ihlallerin olduğunda ısrar ederek takipsizliğe itiraz etmiş ve takipsizliğin kaldırılması ve kamu davası açılması talebiyle en yakın DGM’ye sunulması istemiyle İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmek üzere Ankara DGM Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurmuş (14.05.2001);

Ankara 1 No’lu DGM, RTÜK’ün itirazını kabul ile takipsizlik kararının kaldırılmasına karar vermiş ve bu kararı İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığı’na tebliğ etmiş (08.06.2001);

İstanbul DGM Cumhuriyet Başsavcılığı, hazırlık evrakını inceledikten sonra, program metni bir bütün olarak ele alındığında halkın sınıf, ırk, din, mezhep ve bölge farkı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik edildiği anlaşılmış bulunmakla, programcı ve yayın koordinatörünün ayrı ayrı cezalandırılmalarına karar verilmesini iddia ve talep etmiş (19.06.2001);

ama Başsavcılık esas hakkındaki mütalaasında sanıklara isnat olunan suçun kanuni unsurları oluşmadığından, sanıkların beraatlerine karar verilmesi talep ve iddia etmiş,

İstanbul 4 No’lu DGM’de yapılan duruşmada savunmalar alınmış ve “bir bütün olarak programın değerlendirilmesi ve bant çözümünün incelenmesinde sanıklara isnad edilen suçun yasal unsurları oluşmadığından, her iki sanığın müsnet suçtan beraatlerine Yargıtay yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verilmiş” (01.10.2001); ve nihayet 4 No’lu DGM, verdiği bir “kesinleşme şerhi” ile: “İşbu karar, aslına mutabık olup sanıklar ile vekillerinin yüzüne karşı verilmiş süresi içerisinde kanuni yola başvurulmadığından 09.10.2001 tarihinde kesinleşmiştir. İşaret olunur.” diyerek kararı kesinleştirmiştir (12.02.2002). Açık Radyo .

Paylaş:

Önceki Yazı

Radyo Haikusu

Enis Batur, Oruç Aruoba
Radyo yayınında konuşmacıların yaptıkları sohbetin haikuyu andırır bir havada seyretmesi sonucunda oluşan sözler dizisi. Örn. Açık Radyo… Kurbağa sesi gibi…
Devamını Oku

Sonraki Yazı

Radyo ve Telefon

Gözde İvgin, Oruç Aruoba
  “Radyo söz konusu olunca dinleyicinin yüzünü görememek tuhaf.” 1996 yılının sonlarıydı. Yeni taşındığım evimde kolilerle boğuşmaktaydım.Yerleştirilmeyi bekleyen ıvır zıvır…
Devamını Oku

İlgili İçerikler

Uçuş

Tunciz Taner
  (Uçmak, Uçuşmak) Havada düşmeden yol almak. Paraşütle, balonla, motor gücüyle veya kuşlarda olduğu gibi çırpılan kanatlarla gerçekleştirilen eylem. İlk…
Devamını Oku

Melodi

Ülkü Erakalın
Aklıma bir anı geldi… Biliyorsun benim bir gazetecilik dönemim de var. Allah rahmet eylesin, son yıllarında Belgin Doruk’a ropörtaja gittim,…
Devamını Oku

Ivan Illich

Ümit Şahin
(1926-2002) Modern yaşamın kökenlerine ve temel dayanaklarına yönelik radikal bir eleştiri anlayışı geliştiren Ivan Illich, yirminci yüzyılın en çok tartışma…
Devamını Oku