19 Aralık 2000 tarihinde devlet tarafından aynı anda 20 cezaevine (Bursa, Ceyhan, Çanakkale, Çankırı, İstanbul, Sincan, Uşak) birden yapılan operasyona verilen resmi isim. Ülkenin çeşitli cezaevlerinde yatan siyasi tutuklu ve hükümlüler, F- tipi tecrit sistemine geçirilmelerini engellemek amacıyla 20 Ekim’de başlattıkları açlık grevlerini 19 Kasım tarihinde ölüm orucuna dönüştürmüşler, devlet ve tutuklu temsilcilerinin yürüttükleri görüşmelerin bir sonuca ulaşmaması üzerine bir ay sonra bu baskın harekâtına geçilmişti.
Yaklaşık 10 bin güvenlik görevlisi tarafından gerçekleştirilen “Hayata Dönüş” harekâtı sonucunda 2’si asker 30’u tutuklu 32 kişi öldü, 6’sı asker en az 237 kişi yaralandı, cezaevlerinde ciddi hasar meydana geldi.
Operasyonun Ümraniye (İstanbul) ayağında kolluk kuvvetleri “direnişi kırmak” için tutuklulara megafonla: “Hayat güzeldir!” diye seslenmiş, ardından gerçekleşen operasyonda Ümraniye’de 2’sinin kimliği belirlenemeyen 7 tutuklu çeşitli nedenlere bağlı olarak (ateşli silah yarası, karında ateşli silah yarası, kafada ekimoz, künt kafa travması, yüzeysel yanıklar sonucu tanınmaz hale gelme, vb…) hayatını yitirmişti. Ertesi gün gazetelerin tümünde manşet olan bu operasyonda, rastgele örnek olarak seçilen bir gazetenin birinci sayfa manşetinde “hayat güzeldir!” haberi büyük puntolarla yer aldı. Gazetenin 21 Aralık nüshası “ölüm-dirim” ekseni üzerinden şöyle okunuyordu:
1. sayfa: …ölüm orucu…yaşama çağrısı…kan dökülmesini önlemek…öldüren…bu nasıl ölüm orucu…ölümün eşiğinde…ölüm oruçlarına rağmen…ölüm oruçlarınının hiç yapılmadığını…ölüm orucundayız diyen…ölümün eşiğinde…vatandaş öldü… kişi can verdi… (haberler)
2. sayfa: …faili meçhul cinayetler… (magazin)
3. sayfa: …kendinizi yakın…insanlar gürültüye gitti…ölüm orucu durdurulamadı…kurşuna dizilir…insan gürültüye gitmese… (köşe yazısı)
3. sayfa: …hayat kırkında yavaşlar… (sağlık)
4. sayfa: …10 üniversitelinin can verdiği kaza…yaşamını yitirmişti… (haber)
5. sayfa: …öldü…8 kişinin ölümü… (şehir haberleri)
9. sayfa: …cinayet…ölümlü kazalar… (köşe yazısı)
16. sayfa: …224 kişinin ölümü…17 denizcinin ölümüne yol açan intihar saldırısı…öldürülmesi zor… (dış haberler)
17. sayfa: hayat kurtarma operasyonu….20’ye yakın insan can verdi…ölmesi şart mıydı?… (köşe yazısı) …asıl olan hayattır…dünyayı ölümle değiştireceğiz…ölmek değil, yaşamak gerek…ölüm oruçlarına…neden ölüm orucunda…hiçbiri ölüm orucunda değil…ölüm oruçları sahte… (köşe yazısı) …gergin cenaze…cenaze töreni…ölümün hayatın önüne geçtiği bir ülkede artık hayatın değil, ölümün anlamını aramak gerekir… (köşe yazısı) ölüm oruçlarına…hayati riskin başladığı süreç… kendilerini benzinle yakıyorlar… (haberlerin devamı)
18. sayfa: …ölüm oruçları…ölüm orucundaki…ötanazi…yaşamına son verme kararı…ölümü… (köşe yazısı) …şehit düşen…şehit olan…kendinizi yakın…öldü…şehit oldu…ölüm orucundaki …ölüm orucu tutulmadı mı…ölüm orucunda şekerli ve tuzlu su…ölüm orucu yok ki…ölüm orucu bulgusuna rastlanmadığı…ölüm orucundan…ölüm orucunun hiç yapılmadığını…ölüm orucu…ölüm orucu yoksa…ölüm oruçlarına rağmen…ölüm oruçlarının bitirilmesi…ölüm orucu sahte çıktığı…ölüm orucu…19 ölü… kendini yaktı…kendini ateşe verdi…ateş ederek öldürdü…ölüm orucundaki ilk ekipte… (haberlerin devamı)
19. sayfa: …Hayata Dönüş Operasyonu’nun…cesetlerden beşinin…1996’daki ölüm orucu sırasında…ölüm orucunu bitirmek…(haber)…ölüm oruçları…yaşasın ölüm…ölümün kutsanması… ölümseverlik… kan ve ölümü… (köşe yazısı)
20. sayfa: …Hayata Dönüş…17 ölü…yakarak hayatını sonlandırmış…ölmeye yattılar…bayram üstü kan gövdeyi götürüyor…ölümlere göz yummak… (köşe yazısı)
21. sayfa: …o kadar insan ölmüş, şehit verilmiş…yaşanan tam bir felaket…bu kadar insanın öldüğü…insan hayatına kıyarak…ölüme yatanlar, kendini yakanlar…ölüm, çözüm değil… (köşe yazısı) …ölüm serin bir gece…hayat, güneşli bir gün…ölüme koşanlar, ölüme itilenler, öldürülenler, şehit olanlar… 200 gencin ölüme yaklaştığı…insan hayatı en değerli varlıktır, her şeye rağmen yaşamak güzel…ölüme itmeyin…can kaybı olmaması…öldürmüş…öldürülmesinde katkısı olduğu…yargısız infaz… (başyazı)
22 sayfa: …ölüm orucu…kendini yakarak ölümü, iki askerin ölümüyle…ölümler…ölümler önlenemediğine göre…kendini yakma…inanç uğruna kendini feda…toplu intiharlar… (köşe yazısı)
23. sayfa: …ölümse artık kaderdi…ölümün soğuk nefesi…kendisini yakan…17 ölü…iki şehit…şu kadar ölü…öldürme kastıyla… (köşe yazısı) …kendini yaksın emirleri… (köşe yazısı)
“Hayat Güzeldir!” manşetli günlük gazetenin hayat-memat okuması böyleydi.1 (Bkz; Hayat)
Ömer Madra
Kaynaklar
Milliyet, Radikal, Sabah ve Hürriyet gazeteleri.
www.wikipedia.com
- Bu yazının farklı bir versiyonu 22 Aralık 2000 tarihli Yeni Binyıl gazetesinde yayınlanmıştır.