Auschwitz

Amerika

1942 yılında Amerikan hükümetine gönderilen telgraf Avrupa’daki Yahudilerin gazla öldürülmekte olduğunu yazıyordu. Telgrafta mesajın müttefikler arasındaki Yahudi kökenli liderlere ve New York’taki hahama aktarılması rica ediliyordu. Mesaj müttefik olmanın getirdiği olağanüstü durumlar sebep gösterilerek ve yardımcı olmanın imkânsız olduğu gerekçesiyle kimseye iletilmedi.

Arbeit Macht Frei

Auschwitz’in duvarlarında bu yazı asılıydı. Çalışmak özgürleştirir.

Beslenme

Günde 350 gram ekmek, yarım litre kahve, akşam yemeğinde bir kap şalgam ve patates çorbası. Auschwitz’in menüsü bir insanı üç ay içinde açlık sınırına getirecek şekilde tasarlanmıştır. Hastahane blokları açlık sınırındaki insanların ölümü beklemeleri için hizmete hazırdır.

Blok 10

Tıbbi deneylerin yapıldığı onuncu blok aynı zamanda fahişelerin tutulduğu yerdi.

Direniş

Auschwitz’de direniş zordu, ama imkânsız değildi

Sonderkomando, yani Yahudi mahkûmlardan kurulan ve mahkûmların gaz odalarına sessizce gitmesini sağlayan güvenlik timine mensup 300 mahkûm, 7 Kasım 1944 tarihinde bir isyan çıkardı. Askerleri taşlayarak kaçırdıktan sonra 4 numaralı krematoryumu havaya uçurdular. Çatışma sonucunda hayatta kalan 200 Sonderkomando alevli silahlarla öldürüldü

Doktorlar

Yaşatmak onların elindeydi. Ama genelde öldürmeyi tercih ederlerdi.

Dün ve Bugün

Yahudi soykırımı dünya tarihinde tek ve benzersiz bir olay değildi. Dün olan ve bugün de dünya üzerinde yaşanan soykırımlardan sadece biriydi.”¹

Failler

Auschwitz depolarındaki binlerce kıyafet ve ayakkabı ihtiyaç sahiplerine, çocuk ve gençlere dağıtıldı. Bu kadar çok giysi ve ayakkabı, nereden geliyordu? Merak eden olmadı.

Hukuk

Kurşuna dizmek hukuken yasaktır. Bu kural gaz odaları ve fenol iğneleri için geçerli değildir.

Auschwitz toplama kampının kurtarılmasının 60. yıldönümünde yapılan törende kamptan kurtulanların gözyaşları

İğneler

İğneler sayesinde bir mahkumu öldürmek sadece 2 dakika ve 22 saniye sürüyordu

Kaçış

Auschwitz’den kaçış imkansız değildi. 600 kişi kaçmayı başardı. Bunların 400’ü yakalandı. Bir kaçak yakalandığında önce işkence edilir, ardından sırtında “yaşasın, geri döndüm” yazısıyla ortalıkta dolaştırılır, sonra da herkesin önünde asılırdı.

Krematoryum

Gaz odasının bitişiğindeki krematoryum 24 saat içinde 1440 cesedi yakma kapasitesine sahiptir. Gaz odasının girişinde bir de soyunma odası vardır.

Kurbanlar

Üç kişi üç sandalyeye oturtuldu

Üç boyun üç ilmeğe geçirildi

İki yetişkin yaşasın özgürlük diye bağırdı

Çocuk sessizdi

Sandalyeler devrildi

Lisan

Kullanılan resmi dil gerçeği çarpıtmak için kullanıldı.

Müslümanlar

Auschwitz argosunda açlıktan ölmek üzere olan insanlara verilen ad.

Neden?

Susamıştım. Pencerenin hemen dışında bir buz sarkıtı gördüm. Koparmak için elimi uzattım. Kapıdaki asker beni durdurdu. “Neden?” diye sordum. Asker cevap verdi: “Burada neden diye birşey yoktur.”

Ordnungs Diest

Düzen polisi: Alman kontrolündeki Yahudi düzen polisleri insanlar toplama kamplarına aktarılana kadar Yahudi mahallelerinde düzeni sağlamak ve çıkışı engellemekle görevlidir.

Pislik ve temizlik

“Bizler köleyiz. Her hakkımız elimizden alındı. Ölüme mahkûmuz. Ama hâlâ tek bir gücümüz var, reddetmek, razı olmamak. Ve bunu sonuna kadar savunmalıyız. Bu yüzden kirli sularda sabunla yüzümüzü yıkamalı ve ceketimizle kurulanmalıyız.”

Levi

Bitlerin temizlenmesi, çöplerin yakılması – bu bürokratik terimler insanların yakılmasına dair kullanılan resmi kodlardı

Seçme hakkı

Auschwitz’e getirilen trenler dolusu insan ayakta beklerken Dr. Mengele ıslık çalarak aralarında dolaşır, hayatta kalacakları sola, gaz odasına gidecekleri sağa ayırırdı.

Soru

Hakim sordu: “Yani Auschwitz’de görev yapan herkesin iyi ya da kötü olmayı tercih etme hakkına sahip olduğunu mu söylüyorsunuz?”

Dr. Lingens cevap verdi: “Evet, aynen bunu demek istiyorum”.

Tanrı

Tanrı varsa bütün bunlar nasıl, neden?…. Tanrı Auschwitz’de nerelerdeydi?

Umut

Din adamları Auschwitz’de mahkûmların kollarına dövmeyle kazınmış numaralarından fal bakarlardı.

“Koluna bakayım, numaran onyediyle bitiyor. Bir oğlan çocuğunun erkeğe dönüştüğü yaş. Burada ölmeyeceksin.”

X ışını

10. Blokta kadınlar ve erkekler x ışınıyla kısırlaştırılıyordu.

Yarın sabah

‘Yarın sabah’ Auschwitz argosunda ‘asla’ sözcüğünün yerine kullanılırdı.

Zenginlik

“Pantolonum düşmesin diye kemere ihtiyacım vardı. Çöpleri karıştırırken üç parça kısa ip buldum. Biribirine ekleyip belime bağladım. Kamptaki en zengin kadın bendim.”

Olga Lengyel

Zyklon B

Böcek öldürücü ve dezenfektan olarak üretilen bu gaz Auschwitz’e giden trenlerde kullanılır, böylece yolcuların bir kısmı kampa varmadan ölmüş olurdu.

Heimrad Backer

Çev; Erhan Altan ve Selda Saka